Pervâneoğulları Beyliği

Selçukoğullarına bağlı idi. 1277'de Muineddin Mehmed Bey tarafından
kuruldu. Mehmed Bey saray nazırı demek olan Pervane ünvanı ile anıldığı
için beyliğe bu ad verildi. Sinop ve çevresine hükmediyordu. Selçukoğlu
Gazi Bey Sinopu işgal edince bu beyliğe son verildi.

Abaka Han'ın 1277'de Muîneddîn Süleymân'ı öldürmesi üzerine Mehmed Bey
istiklâlini ilân etmiş ve Pervâneoğullları Beyliği'ni kurmuştu. Mehmed Bey
Moğollar ile iyi geçinmekte ve onların verdiği devlet işlerinde de vazife
görmekteydi. Fakat o Moğollara karşı bir hareketin hazırlıkları içindeyken
hastalanarak öldü (1297). Bundan sonra Muîneddîn Süleymân'ın bir torunu
Mes'ûd Bey'i Sinop hâkimi olarak görüyoruz.

Mesûd Bey, devletinin hudutlarını genişleterek Bafra ve Samsun'u ele
geçirdi. Sinop'ta bir Ceneviz kolonisi bulunuyordu. Bundan istifade ederek
Mesûd'u esir alarak Kefe'ye götürdüler. Mesûd Bey çok ağır bir kurtuluş
akçası vererek kurtulmağa muvaffak oldu (1298).

Yerine geçen oğlu Gazî Çelebi donanmasıyla başarılı askerî harekâta
girişti. Öteki Trabzon Rum Devleti ile anlaşarak 1313 yılında Kırım
sahillerine ve Kefe'ye bir sefer yaptı. Kefe yakınında bir Ceneviz
donanmasını ağır bir yenilgiye uğrattı.

1319 yılında, bu kez Trabzon'a karşı hücuma geçti. Daha sonra Sinop'a
girmek isteyen Cenevizliler onun kuvvetleri karşısında perişan oldular
(1322). Gazî Çelebi erkek evladı olmadığı için son yıllarından
Candaroğullarından Süleymân Paşa'nın hâkimiyetini tanımıştı. Ölümünden
sonra Pervâneoğulları Beyiği, Candaroğulları topraklarına katıldı
(1322).