Çobanoğulları Beyliği

Çobanoğulları Beyliği, Kastamonu'da Türkiye Selçuklularının uç beyi
(beylerbeyi) olarak bulunan, Oğuzların Kayı boyuna mensup Hüsâmeddîn Çoban
tarafından kurulmuştu. Sultan I. Alâ ed-Dîn Keykubâd, Çoban Bey'i deniz
aşırı Suğdak (Kırım) seferi ile görevlendirilmişti (1225 veya 1227). Çoban
Bey'in bu sefer sonunda kazandığı başarı neticesinde Kastamonu arazisinin
hizmetine karşılık mükâfat olarak kendisine verilmiş ve bu tarihten
itibaren beyliğin kurulmuş olması muhtemeldir. Onun ve oğlu Alp yürük
(yürek) hakkında bilgimiz yok denecek kadar azdır. Daha sonra tahta geçen
Muzaffer ed-Din Yavlak Arslan ise Türkiye Selçuklularına ve İlhanlılara
tâbi idi. Bununla beraber Selçukluların taht mücadelelerine karışmış ve
Rüdneddîn Kılıç Arslan'ı sultan ilân ederek bağımsızlığını kazanmak
istemişti.

İlhanlı Geyhâtû, Sultan Mes'ûd ve Vezîr Necmeddîn idaresinde bir
Selçuklu ve Moğol ordusunu Kastamonu üzerine gönderdi. Yapılan savaşta
Yavlak Arslan öldü (1292). Selçuklu sultanı Mes'ûd bu savaşta kendisine
yardımcı olan Şemseddîn Yaman Candâr'a Kastamonu ve havalisinin idaresini
verdi. Ancak Yavlak Arslan'ın oğlu Nâsıreddîn Mahmûd bir süre daha
Kastamonu'da hüküm sürdü. Nihayet Candâroğlu Süleymân Paşa bir baskınla
Kastamonu'ya hâkim olmuş ve Çobanoğulları Beyliği'ne son vermişti
(1309).

Çobanoğulları devrinde Kastamonu'da kültür ve imâr faaliyetleri çok
ilerlemişti. Meşhur bilgin Kutbeddîn Şîrâzî "İhtiyârât el-Muzafferî" adlı
eserini Musaffereddîn Yavlak Arslan'a ithaf etmişti.

Ayrıca Hoylu Hasan b. Abdülmümin eseri "Nüzhet el-Küttâb"ı Yavlak
Arslan adına ve bu eserin muhtasarını ise Mahmûd Bey adına yazılmıştı.
Çobanoğulları adına yazılmış başka eserlerde mevcuttur.

Çobanoğulları beyleri:

1. Hüsâmeddin Çoban Bey

2. Alp-Yürek Bey


3. Muzaffereddin Yülük-Arslan Bey (1284-1292)

4. Nâsıreddin Mahmud
Bey (1292-1320)